ارزیابی جوانه‏زنی ارقام کنجد در واکنش به دما: تعیین دماهای مهم و مقاومت به دما

هدف از این تحقیق ارزیابی جوانه‏زنی ژن‌نمون (ژنوتیپ)‏های مختلف کنجد در واکنش به دما بود. با استفاده از دماهای مهم (کاردینال) یعنی کمینه، بهینه و بیشینه شاخص‏های تحمل به دمای بالا و پایین تعیین و ژن‌نمون‏های مختلف از این نظر ارزیابی شدند. به این منظور آزمایش جوانه­زنی با چهار تکرار 50 بذری در درون اتاقک (انکوباتور)های رشد با دماهای ثابت 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجة سلسیوس روی نه ژن‌نمون کنجد صورت گرفت. در نهایت با تابع دو تکه‏ای، دماهای مهم تعیین شدند و با کمک دماهای مهم بردباری به دماهای بالا و پایین برای ژن‌نمون‏های مختلف تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین دماهای کمینه (پایه)، بهینه (مطلوب) و بیشینه (سقف) در ژن‌نمون‏های مورد ارزیابی 8/12، 0/38 و 3/49 درجة سلسیوس بود. دامنة بردباری به دماهای زیر بهینه، دماهای بالای بهینه و دامنة بردباری کل به‏ترتیب 3/11، 2/25 درجة سلسیوس و 5/36 درجة سلسیوس تعیین شد. شاخص تحمل به سرما و گرما نیز بین ژن‌نمون‏ها تفاوت معنی‏داری داشتند و میانگین آنها برای ژن‌نمون‏های مختلف به‏ترتیب 37/2 و 73/2 درصد بود. در نهایت اینکه، بیشینة میزان جوانه‏زنی، شاخص تحمل به گرما (HTI) و دمای کمینه به ترتیب با 5/95، 9/95 و 3/98 درصد بیشترین توارث‏پذیری را داشتند و کمترین قابلیت توارث به‏ترتیب مربوط به صفت دمای بیشینه با 2/3 درصد بود.